Jak zabezpieczyć swoją firmę na wypadek śmierci przedsiębiorcy?

Na prowadzenie własnej działalności gospodarczej w Polsce decyduje się coraz więcej osób. Nowi przedsiębiorcy, jak również ci z dłuższym stażem, muszą mieć świadomość ryzyka, jakie wiąże się na przykład z ich śmiercią. Pojawiają się wtedy komplikacje i problemy, przed którymi lepiej się ustrzec. Rozwiązanie na wypadek takiej sytuacji zostało przygotowane przez ustawodawcę i wprowadzone w życie 25 listopada 2018 roku. Od tego czasu właściciele firm, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, mogą wskazać i zgłosić do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej tak zwanego zarządcę sukcesyjnego. Po śmierci przedsiębiorcy to on będzie właśnie prowadził interesy firmy do czasu, aż nie zostaną ustaleni spadkobiercy.

Śmierć przedsiębiorcy — co dzieje się z firmą?

Śmierć przedsiębiorcy bardzo często wiąże się z komplikacjami, ale można się przed nimi ustrzec, powołując do życia zarządcę sukcesyjnego. Wielu przedsiębiorców jednak nie wykorzystuje takiej możliwości, jakie daje im prawo. Brak planu sukcesyjnego wiąże się z ryzykiem dla firmy, którym może być jej upadek, czyli zamknięcie. Przekłada się to jednocześnie na sytuację rodzinną, ponieważ spadkobiercy ustawowi mogliby dalej rozwijać biznes. Nawet samo zawieszenie działalności z powodu braku ustanowienia zarządu sukcesyjnego to konieczność poniesienia strat finansowych. Ponadto odbija się to na morale pracowników oraz klientów, którzy w efekcie mogą stracić zaufanie do przedsiębiorstwa i ewentualnie zakończyć współpracę lub przestać korzystać z jego usług.

Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego — wybór następcy i sukcesora

Jak już zostało to wspomniane, w 2018 roku w życie weszły przepisy prawa związane z jednoosobową działalność gospodarczą, które opisują możliwości postępowania na wypadek śmierci przedsiębiorcy. Ustawa o zarządzaniu sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej zakłada, że zarząd sukcesyjny może zostać powołany za życia właściciela firmy. Co istotne, przepisy traktują także o możliwości powołania zarządcy sukcesyjnego na wniosek spadkobiercy po śmierci właściciela firmy. Warto również dodać, że zarządca sukcesyjny może zostać powołany na podstawie sporządzonego testamentu.

Testament należy do czynności prawnych. Sporządzenie go przez właściciela firmy pozwala określić, co się stanie z jego majątkiem po śmierci. Najczęściej jest on spisywany własnoręcznie przez przedsiębiorcę, który może dodatkowo poświadczyć go notarialnie. Bardzo ważne jest to, że właściciel firmy musi go sporządzić samodzielnie i spisać go na papierze. W testamencie spadkodawca opisuje, ile udziałów przypada na spadkobierców, którzy będą dziedziczyć majątek właściciela firmy. Przedsiębiorca, dla dobra firmy, powinien również zapewnić odpowiednie szkolenia dla spadkobierców, które ułatwią im zarządzanie przedsiębiorstwem.

Co istotne, przedsiębiorca może nie tylko ustanowić zarządcę sukcesyjnego, ale także go odwołać. W tym przypadku wystarczy, że właściciel firmy przekaże oświadczenie o tym fakcie zarządcy. Ponadto może on samodzielnie zrezygnować z pełnienia określonej funkcji. W obu przypadkach przedsiębiorca musi zgłosić zaistniałą sytuację w CEIDG.

Warte poruszenia jest zagadnienie prokurenta po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego. Prokura jest to swego rodzaju pełnomocnictwo, ale pełnomocnik ma większe prawa, niż prokurent. Dlaczego? Ponieważ ma on prawo do wykonywania wszystkich czynności prawnych związanych z zarządzaniem firmą. Powołany za życia przedsiębiorcy prokurent może wykonywać wszystkie czynności dopiero po śmierci właściciela przedsiębiorstwa. Pełnić tę funkcję mogą osoby fizyczne, które mają pełną zdolność do czynności prawnych.

Plan dziedziczenia udziałów lub akcji

Właściciel firmy, w celu zabezpieczenia jej interesów, powinien zdecydować się na powołanie do życia zarządu sukcesyjnego, który będzie odpowiedzialny za dalsze prosperowanie przedsiębiorstwa, aż do momentu, kiedy to zostaną rozwiązane wszystkie sprawy związane ze spadkiem. Pozwoli to uniknąć ewentualnych konfliktów pomiędzy spadkobiercami. Objęcie przedsiębiorstwa w spadku wiąże się jeszcze z koniecznością założenia własnej działalności gospodarczej, w przypadku chęci kontynuowania jego funkcjonowania. Dzieje się tak ze względu na to, że spadkobiercy nie obejmują za zmarłego przedsiębiorcę numeru NIP firmy, koncesji, czy też zwolnień, a jedynie majątek właściciela.

Podsumowanie

Śmierć przedsiębiorcy często związana jest z problemami firmowymi. Ktoś w końcu musi ją przejąć i umiejętnie zarządzać lub zamknąć, co może wiązać się z utratą pracy przez zatrudnione osoby lub problemami finansowymi najbliższych. Rozwiązaniem jest powołanie zarządcy sukcesyjnego, przynajmniej do czasu wyjaśnienia spraw spadkowych. Przedsiębiorcy, którzy nie wiedzą, jak to zrobić, mogą skontaktować się z naszym biurem rachunkowym.