Kim jest zarządca sukcesyjny i co musisz wiedzieć, aby uniknąć problemów z fiskusem?

Przedsiębiorca, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, a także wspólnicy spółki cywilnej, mają możliwość ustanawiania za życia zarządu sukcesyjnego nad swoim przedsiębiorstwem. W przypadku, kiedy nie zostanie on powołany za życia przedsiębiorcy, takie prawo automatycznie ma spadkobierca ustawowy albo zapisobierca z testamentu.

Na czym polega sukcesja firmy i zarządca sukcesyjny?

Prowadzenia przedsiębiorstwa zawsze wiąże się z ryzykiem, że po śmierci przedsiębiorcy może dojść do przestoju produkcyjnego, a w skrajnych przypadkach do zamknięcia firmy. Przedsiębiorstwo ma podlegać dziedziczeniu, ale załatwienie wszystkich formalności związanych ze spadkiem oraz w urzędzie może zająć dużo czasu. Taka sytuacja może mieć miejsce w szczególności, kiedy nie ma jednomyślności co do tego, kto ma za zmarłego przedsiębiorcę prowadzić działalność.

Mając na uwadze wiele różnych problematycznych czynników, ustawodawca wprowadził instytucję zarządu sukcesyjnego, który pozwala na powołanie zarządcy sukcesyjnego. Od 25 listopada 2018 roku można dalej prowadzić przedsiębiorstwo po śmierci jego właściciela. Taka sytuacja może mieć również miejsce wtedy, gdy wszystkie formalne sprawy spadkowe nie będą jeszcze do końca rozwiązane. Zarząd sukcesyjny jest więc sposobem na kontynuowanie funkcjonowania działalności gospodarczej do momentu ustanowienia spadkobiercy ustawowego. Podstawowym założeniem działania tejże instytucji, jest to, że ma ona zapewnić ciągłość prosperowania przedsiębiorstwa. Ustanowiony zarząd sukcesyjny wchodzi w życie w momencie:

• śmierci przedsiębiorcy, w przypadku gdy ten złożył wniosek o wpis do CEIDG zarządcy sukcesyjnego,
• dokonania wpisu do CEIDG zarządcy sukcesyjnego.

Ustanowienie zarządu sukcesyjnego nie jest jednak wymagane ani obowiązkowe. Ostateczna decyzja, kto i czy w ogóle będzie dalej prowadził działalność przedsiębiorstwa w spadku, zależy od przedsiębiorcy.

Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym? W tym przypadku ustawodawca zostawił szerokie pole do manewru przedsiębiorcy i spadkobiercom. Zarządca sukcesyjny nie musi spełniać żadnych wymagań prawnych i formalnych, ale lepiej, aby miał doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej. Osoba, która ma pełnić funkcję zarządcy sukcesyjnego, nie musi być również spokrewniona ze zmarłym przedsiębiorcą lub jego rodziną. Co istotne, samo to, że pełni obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z powołania zarządcy sukcesyjnego, nie sprawia, iż ma równe prawa jak spadkobiercy. Oznacza to, że zarządca sukcesyjny nie staje się spadkobiercą i nawet gdy firma odnotowuje zyski, nie ma on żadnego prawa do udziału w tych zyskach.

Obowiązki zarządcy sukcesyjnego

Na zarządcy sukcesyjnym ciąży obowiązek rozliczania się z właścicielami przedsiębiorstwa w spadku. Od momentu ustanowienia zarządcy sukcesyjnego, wykonuje on prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy, które wynikają z prowadzonej działalności gospodarczej. Poza tym w jego obowiązkach leży prowadzenie firmy w spadku. Oznacza to także zajmowanie się wszystkimi sprawami, które wcześniej wykonywał przedsiębiorca za życia. Mowa o sprawach pracowniczych, konsumenckich, zaciąganiu pożyczek, zawieraniu umów oraz wykonywaniu ich zgodnie z zapisami, jakie znajdują się w tych umowach. Ponadto musi pełnić obowiązki związane z obowiązkami publicznoprawnymi.

Jak powołać zarządcę sukcesyjnego?

Przedsiębiorca może powołać zarządcę sukcesyjnego przed śmiercią poprzez wskazanie konkretnej osoby do pełnienia tej funkcji. Poza tym może zastrzec, że w chwili jego śmierci to prokurent będzie pełnił funkcję zarządcy sukcesyjnego. W celu wyznaczenia takiej funkcji konieczne będzie też uzyskanie zgody od wyznaczonej osoby i dokonanie wpisu do CEIDG.

Należy jeszcze dodać, że właściciel firmy może powołać rezerwowego zarządcę sukcesyjnego, który przejmie obowiązki pierwszej wyznaczonej osoby, gdy ta zrezygnuje ze stanowiska lub nie będzie mogła pełnić tej roli w firmie. Jeśli przedsiębiorca nie powołał za życia zarządu sukcesyjnego lub powołał, ale nie zdążył złożyć odpowiednich dokumentów i wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej, osobę na to stanowisko może powołać:

• małżonek przedsiębiorcy,
• spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy,
• spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy,
• zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny.

Jak uniknąć problemów z fiskusem?

Zarządca sukcesyjny powinien przede wszystkim skupić się na wypełnianiu czynności prawnych. Mowa o przestrzeganiu terminów związanych z dziedziczeniem i rozliczeniem podatkowym, aby można było uniknąć kar finansowych oraz problemów z fiskusem. Wszystkie dokumenty powinny być prawidłowo wypełnione i złożone w odpowiednich urzędach. Przydatna okazuje się wiedza na temat obowiązujących przepisów podatkowych, co pozwoli uniknąć problemów z rozliczeniem podatkowym. Jeśli zarządca sukcesyjny nią nie dysponuje, może skorzystać z konsultacji z prawnikiem lub doradcą podatkowym w celu otrzymania fachowej pomocy i uniknięcia potencjalnych problemów związanych z dziedziczeniem. Jeśli potrzebujesz takiej pomocy, to zapraszamy do kontaktu z naszymi doradcami.